Sürekli Teslimat İçin Beş Temel Uygulama

Sürekli teslimat (Continuous Delivery- CD), yazılım geliştirme sürecinde değişikliklerin sürekli olarak test edilip üretime alınmaya hazır hale getirilmesini sağlar. CD’nin temel amacı, yazılımın her zaman güvenli ve sorunsuz bir şekilde kullanıcıya sunulmasını mümkün kılmaktır. Bu süreci başarılı kılmak için belirli kavramlar ve uygulamaların doğru bir şekilde uygulanması gerekir.

Pipeline (Boru Hattı) Nedir?

Yazılım geliştirme sürecindeki tüm adımların (derleme, test, dağıtım) birbirine bağlı bir şekilde otomatik olarak işlendiği bir süreçtir. Boru hattı, her bir adımın sonuçlarının bir sonraki adıma aktarılmasını sağlar.

• Pipeline kodun her aşamada otomatik olarak test edilip doğrulanmasını sağlar. Hataları erken tespit ederek hızlı geri bildirim döngüleri oluşturur. Süreci standardize ederek manuel hataları en aza indirir.
• Örnek:
  • Kod yazılır ve kaynak kontrol sistemine gönderilir (Git).
  • CI sistemi kodu alır, derler ve test eder.
  • Testler başarılı olursa, kod staging (ön üretim) ortamına dağıtılır.
  • Dağıtım başarılıysa, kod üretim ortamına alınır.

Pipeline’da Kopukluk Olması Ne Gibi Sorunlara Sebep Olur?

Eğer boru hattındaki herhangi bir aşamada hata oluşursa, sonraki adımlar çalışamaz ve süreç durur.

• Sorunlar:
  • Teslimat Gecikmeleri:
    Süreç durduğu için değişiklikler kullanıcıya ulaşamaz.
  • Ekiplerin Çalışmasının Engellenmesi:
    Bozuk bir yapı, tüm ekibin ilerlemesini durdurabilir.
  • Hataların Zincirleme Etkisi:
    Kopukluk düzeltilmeden devam edilirse, daha büyük sorunlara yol açabilir.
• Çözüm:
  Pipeline, kopukluk durumunda süreci otomatik olarak durdurmalıdır. Ekipler bu hatayı çözmeden bir sonraki adıma geçmemelidir.

Değiştirilemez Paket Nedir?

Dağıtım sürecinde kullanılan yazılım paketlerinin (örneğin, Docker imajları, Java WAR dosyaları) her ortamda aynı şekilde çalışması ve üzerinde değişiklik yapılamaması prensibidir.

• Nasıl Yapılır?
  1. Paketleme:
     Uygulama, gerekli tüm bağımlılıklarla birlikte bir Docker imajı gibi değiştirilemez bir pakete dönüştürülür.
  2. Yetkilendirme Kontrolleri:
     CI sistemi yalnızca paketi oluşturur ve dağıtım sisteminin bu paketi değiştirme yetkisi olmaz.
  3. Doğrulama:
     Paketlerin değişmediğini kontrol etmek için kontrol toplamı (checksum) kullanılır.
• Neden Yapılır?

• • Tutarlılık:
    Aynı paket her ortamda (test, staging, üretim) çalıştırıldığından, farklılıklar nedeniyle oluşan hatalar engellenir.
  • Denetlenebilirlik:
    Her paket, belirli bir kod sürümünü temsil eder ve izlenebilir hale gelir.
  • Güvenilirlik:
    Paketlerin değişmez olması, ekipler arasında güven yaratır ve sorun tespiti kolaylaşır.

Sürekli Teslimat İçin Beş Temel Uygulama

1. Yapıtlar (Artifacts) Değişmez Olmalı

• Bir yapıt (örneğin, ZIP dosyası veya Docker imajı), derleme sırasında bir kez oluşturulmalı ve tüm ortamlarda (test, staging, üretim) aynı şekilde kullanılmalıdır.
• Yapıtların değiştirilemez olması için yetkilendirme kontrolleri uygulanmalı, yalnızca CI sistemi bu yapıtları oluşturabilmelidir.

2. Üretimle Özdeş Bir Test Ortamı Kullanın

• Test ortamı, üretim ortamıyla aynı yapılandırmaya sahip olmalıdır.
• Ağ ayarları, güvenlik politikaları ve yük dengeleyiciler üretimle uyumlu olmalıdır.
• Gerçekçi verilerle yapılan testler, kodun üretimde doğru çalışacağını garanti eder.

3. Boru Hattında Kopukluk Olursa Süreci Durdurun

• Pipeline’da herhangi bir aşama başarısız olursa, süreç durdurulmalı ve hata düzeltilmeden ilerlenmemelidir.
• Bu yaklaşım, sorunların erken çözülmesini sağlar ve kod kalitesini artırır.

4. Değişkenliği Azaltın

• Her dağıtımın aynı sonuçları vermesi için idempotans prensibi uygulanmalıdır.
• Paketleme ve yapılandırma süreçlerinde Docker gibi değiştirilemez araçlar kullanılmalıdır.

5. Otomatik ve Eksiksiz Testler Yapın

• Kabul, duman ve entegrasyon testleri otomatikleştirilerek her dağıtımda eksiksiz çalıştırılmalıdır.
• Otomatik testler, manuel hataları önler ve süreçleri hızlandırır.

Sürekli Teslimatta Başarının Anahtarları

1. Pipeline’ın Güvenilirliği:
   Kopukluk durumunda süreç otomatik olarak durdurulmalı ve ekip hatayı düzeltmelidir.
2. Değiştirilemez Paketleme:
   Her ortamda aynı paket kullanılarak dağıtım süreci tutarlı hale getirilmelidir.
3. Üretim Benzeri Test Ortamı:
   Kodun üretim ortamında çalışacağı güvenini oluşturur.
4. Kapsamlı Otomasyon:
   Testlerin otomatikleştirilmesi, yazılımın sürekli olarak çalışır durumda kalmasını sağlar.
5. Denetlenebilirlik ve Tutarlılık:
   Yapıtların değişmez olması, ekipler arasında güven oluşturur ve süreçlerin izlenebilirliğini sağlar.

Pipeline (boru hattı), yazılım geliştirme süreçlerini hızlandıran, standartlaştıran ve güvenilir hale getiren bir sistemdir. Sürekli teslimatın başarısı, değiştirilemez paketlerin kullanımı, üretimle eşleşen test ortamları ve boru hattındaki hataların hızlıca çözülmesine dayanır. Bu prensipler, yazılım geliştirme ve teslimat süreçlerini daha verimli ve güvenli hale getirir.

Sürekli Teslimat ve Test Odaklı Yaklaşımlar

Sürekli teslimat (Continuous Delivery – CD), yazılımın güvenli, hatasız ve kullanıcıya hazır bir şekilde teslim edilmesini sağlar. Bu süreçte testlerin ve kalite güvencesinin güçlü bir şekilde entegre edilmesi kritik bir rol oynar. Sürekli teslimatın başarısı, kullanılan araçlar, test stratejileri ve geliştirme süreçlerine bağlıdır.

Linters ve Formatters

Linters: Yazılım kodunu dilin standartlarına ve en iyi uygulamalara uygunluk açısından analiz eden araçlardır. Kodun yapısal hatalarını, stil uyumsuzluklarını ve potansiyel sorunları tespit eder. Örneğin: Python için pylint, JavaScript için ESLint.

Formatters: Kodun biçimlendirme (indentation, boşluk kullanımı, satır uzunluğu) kurallarını otomatik olarak düzenleyen araçlardır. Kodun okunabilirliğini artırır ve ekibin standartlarına uyumu sağlar. Örneğin: Python için Black, JavaScript için Prettier.

Linters ve formatters, otomasyon araçlarıdır ve doğrudan geliştirme süreçlerine entegre edilebilir. Bu araçların seçimi ve uygulanışı, ekibin geliştirme kültürüne ve standartlarına bağlıdır. Örneğin bir ekip, sıkı biçimlendirme standartlarıyla çalışmayı tercih ederken, başka bir ekip daha esnek kurallar kullanabilir.

Ek olarak Linters ve formatters, CI/CD pipeline‘a entegre edilebilir. Kod, linter testlerinden geçmezse birleştirilmesine izin verilmez. Pipeline’da otomatik formatlama uygulanabilir.

Uçtan Uca Test (End-to-End Testing)

Uçtan uca testler, bir yazılımın tüm işlevselliklerini, gerçek kullanıcı senaryolarını simüle ederek test eder. Buradaki amaç kullanıcının karşılaştığı tüm süreçlerin sorunsuz bir şekilde çalıştığını doğrulamaktır.

Bir Rezervasyon Sistemi Örneği:

1. Kullanıcı bir otel arar.
2. Tarih seçer, odasını belirler ve rezervasyon yapar.
3. Ödeme işlemini tamamlar.
4. Rezervasyon onayını alır.

Nasıl Yapılır?

1. Test Senaryosu Yazımı:
   Tüm kullanıcı akışları için test senaryoları oluşturulur.
   Örneğin: Bir otel rezervasyon sürecinde, otel bulunamaması gibi negatif senaryolar da test edilir.
2. Otomasyon:
   Test senaryoları otomatikleştirilir (örneğin, Selenium, Cypress).
3. Üretim Benzeri Ortam:
   Testler, üretimle eşleşen bir test ortamında çalıştırılır.

Nelere Bakılır?

• Kullanıcı akışlarının doğru çalışması.
• Sistem entegrasyonlarının (API, veri tabanı, ödeme sistemi) sağlıklı işlemesi.
• Performans ve hata yönetimi.

Neler Göz Ardı Edilir?

• Küçük stil problemleri (örneğin, bir butonun renginin doğru olmaması).
• Detaylı işlev testleri (bu birim testlerin konusudur).

Yazılımdan Önce Test Yazmanın Avantajları

Test Odaklı Geliştirme (TDD):

Koddan önce test yazmayı savunan bir metodolojidir. Önce test yazılır. Testin başarısız olduğu görülür (kod henüz yazılmamıştır). Kod yazılır ve test geçene kadar düzeltilir.

Avantajları:

1. Yüksek Kod Kalitesi: Kod, baştan itibaren test edilebilir bir şekilde tasarlanır.
2. Hataların Erken Tespiti: Hatalar, geliştirme sırasında tespit edilir.
3. Kapsamlı Test Seti: Yazılım tamamlandığında zaten bir test takımı oluşturulmuş olur.

Yazılımdan Sonra Test Yazmanın Dezavantajları

• Eksik Testler: Test yazmak ikinci plana atılabilir ve eksik testler bırakılabilir.
• Zaman Kaybı: Test yazarken kodun yeniden düzenlenmesi gerekebilir.
• Hataların Gizlenmesi: Kod zaten yazıldığından, testler hatalı bir varsayım üzerine oluşturulabilir.

CI/CD Süreçlerinin Entegrasyonu

Test süreçleri, CI/CD pipeline’a entegre edilerek otomatikleştirilir:

1. Continuous Integration (CI): Kod değişiklikleri birleştirildiğinde otomatik olarak birim testleri ve entegrasyon testleri çalıştırılır.
2. Continuous Delivery (CD): Kod dağıtım öncesi uçtan uca testlere tabi tutulur ve her aşamada kontrol edilir.

Bu süreçler otomasyon sayesinde hızlı ve güvenilir hale gelir.

Sürekli teslimatın başarıya ulaşması, test süreçlerinin entegrasyonu ve kalite güvencesiyle mümkündür. Linters ve formatters, kodun bakımını kolaylaştırırken uçtan uca testler yazılımın kullanıcı deneyimini garanti altına alır. TDD gibi yaklaşımlar, yazılım geliştirme süreçlerini güvenilir ve sürdürülebilir hale getirir. Bu yöntemlerin doğru uygulanması, sürekli entegrasyon ve teslimat süreçlerini sorunsuz bir şekilde işler hale getirir.